<< Geri Dön

» FORKLİFT PERİYODİK BAKIMLARI

 

 

İŞ MAKİNALARININ PERİYODİK BAKIMLARI HAKKINDA GENEL BİLGİLER:

2.1 Bakım Şekilleri:
Operatörler ve yardımcılarının iş makinelerinde yapacakları bakım işlemleri aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

2.1.1. : Kontrol:
İş makinesi operatörünün makinesiyle işe başlamadan önce ya da iş bitiminde yapmış olduğu kontrolde gözle muayenesi ve şüphelendiği durumlarda elle yapmış olduğu kontrollerdir (makinenin genel durumunun değerlendirilmesi, gevşek cıvataların kontrolü ve sıkılması).

2.1.2. : Tamamlama:
İş makinesi motorunda ve diğer elemanlarında kullanılan yağ, hidrolik ve su kontrolü ve eksikse tamamlanması işlemidir (motor yağı, hidrolik yağı, soğutma suyu, akümülatör sıvısı).

2.1.3. : Değiştirme:
Makinelerde kullanılan bazı parçaların ve yardımcı sıvıların kullanma sürelerinin bitiminde yenisiyle değiştirilmesi işlemidir (motor yağı, filtreler, tekerlek lastiği vb.).

2.1.4. : Ayarlama:
İş makinelerinde çalıştırma talimatı değerlerinin üstünde ya da altında bir durum söz konusu ise belirlenen değere ulaşabilmesi için yapılması gereken işlemlerdir. (Motor ayarları, vantilatör kayışının gerginlik ayarı, basınç ayarları, ekipman ayarları vb.)

2.1.5. : Kuru Yağlama (Şasi Yağlaması):
Makine üreticisi ve işleticisi firmaların bakım talimatlarına göre makine üzerindeki gresörlüklerin, açıkta çalışan dişli, zincir, halat gibi parçaların gresle yağlanması işlemidir.

2.1.6. : Onarım:
Operatörün bilgi ve öğrendikleri çerçevesinde makinesinin çalışmayan aksamlarını çalışır duruma getirmesi işlemidir.

2.2. : Bakım Zamanları:
Genellikle aşağıda belirtilen zamanlarda bakım yapılması tavsiye edilir:

1- Günlük Bakım: 1-10 çalışma saati
2- Periyodik Bakım: 50, 250, 500, 1000, 2000 çalışma saatleri
3- s.o.s bakım (Erken uyarı)
4- Depolama bakım veya kışlık bakım.

2.2.1. : Günlük Bakım:

Operatörün 1-10 saatte (her gün) ya da vardiya değişiminde, makine imalatçısının ve işyerinin talimatları doğrultusunda yaptığı bakımdır.

 

Genel metotlar ve işlemler 4 faaliyette toplanabilir:

1. Çalıştırma öncesi kontrol ve bakım
2. Isıtma sırasında kontrol
3. Çalışma sırasında kontrol
4. İş bitimi kontrolü ve bakımı

2.2.1.1. : Çalıştırma Öncesi Kontrol ve Bakım:
Operatör kendi emniyet ve makinenin azami ömrü bakımından çalıştırmadan önce makine etrafında dolaşarak şu kontrol ve bakımları yapar.

a-) Hasarlı, gevşek ve aşınmış parçalar: Makinenin dış aksam durumu, yürüyüş takımları ve ataşmanlarda gözle görülebilecek gevşeme, çatlama, kırılma, aşınma gibi durumların olup olmadığının kontrolü, varsa arızaların giderilmesidir.
b-) Sıvı sızıntıları: Hidrolik yağ, yakıt, su sızıntıları ile fren hidrolik sızıntıları, şanzıman ve hidrolik devrede olabilecek sızıntılar kontrolü, varsa önlem alınması.
c-) Sıvı seviyeleri: Motor yağ seviyesi, soğutma suyu seviyesi, akü eriyik seviyesi, fren hidroliği seviyesi kontrolü ve gereğinin yapılmasıdır.
d-) Ön temizleyici ve hava filtresi: Günlük olarak ön temizleyicinin temizlenmesi, tıkanmış hava filtresinin temizlenmesi veya değiştirilmesi.
e-) Lastikler ve Paletler: Hava basınçlarının kontrolü, aşırı aşınma, kesilme ve yanak hasarlarının kontrolü ve eksikliklerin giderilmesi.
f-) Yakıt sistemi: Depo ve sistemdeki su ve tortunun tahliye edilmesi.
g-) Vantilatör kayışı: Gerginliği ve genel durumu kontrolü.

2.2.1.2. : Isıtma Sırasında Kontrol:

1. Motor çalıştırılır. (Park freni uygulanmış, ataşmanlar yere indirilmiş, vites boş konumda)
2. Motorun 3-5 dakika ısınması sağlanır.
3. Motor yağ basınç, sıcaklık, şan göstergelerinin çalışması kontrol edilir.
4. Varsa fren hava basınç göstergesi ve ilave göstergelerin de çalışması kontrol edilir.
5. Makinenin aydınlatma ve uyarı sistemleri kontrol edilir.
6. Boş halde kumanda levyeleri kullanılarak ataşman hareketleri kontrol edilir.
7. Makine yürütülerek yön vitesleri, direksiyon ve frenler tatbik edilerek kontrol edilir.
8. Bu kontroller tamamsa çalışmaya hazırdır.

2.2.1.3. : Çalışma Sırasında Kontrol:

1. Motorda veya makinede anormal sesler olup olmadığı dinlenir.
2. Göstergelerin normal çalışıp çalışmadıkları gözlenir.
3. Makinedeki performans değişiklikleri takip edilir.

2.21.4. : İş Bitimi Kontrolü ve Bakımı:

1. Akaryakıt ikmali yapılır.
2. Toz ve pislikler temizlenir.
3. Makine parka çekilir, ataşmanlar yere indirilir, park freni uygulanır.
4. Motor durdurulmadan önce 3-5 dakika rölantide çalıştırılır.
5. Motor stop edilir, çalışma saati kaydedilir.
6. Varsa fren hava tankları boşaltılır.

 

2.2.2. : Periyodik Bakım:
Periyodik bakım, kontrol, tamamlama gibi diğer bakım şekillerine ilave olarak “Kuru Yağlama” ve “Ayarlamayı” da kapsamaktadır. Makine üreticisi firmalar bakım zamanlarını; örnek olarak 50, 250, 500, 1000, 2000 gibi çalışma saatleriyle vermişlerdir. Bu periyodik bakım zamanlarında genellikle aşağıdaki işlemler yapılır.

3. S.O.S Bakım (Erken Uyarı) :
İş makinelerinde, tüm makinelerde olduğu gibi hareketli olan her parça normal bir aşınma hızına sahiptir. Şayet aşınma normal limitlerin üzerine çıkarsa makinede büyük hasar oluşacak ve belki de işten kalarak büyük mali yükümlülükler getirecektir.
Makinelerin yağ sistemlerinde, aşınarak oluşmuş ve filtreden geçebilecek kadar küçük mikroskobik metal parçalarının miktarı cihazlarla ölçülerek limit değerlerini aşanlar tespit edilmektedir. Makinenin genel olarak motor, şanzıman, cer, diferansiyel, hidrolik sistem yağları her yağ değişiminde analiz edilerek, yağın içinde bulunan aşırı element miktarları değerlendirilmek suretiyle ortaya çıkmaya hazır arıza belirlenebilir ve problemli kısım ağır hasara uğramadan önlemi alınabilir.
Yağ analizi ile erken uyarı bakım sisteminde tek bir yağ numunesi ile durumun kritik olup olmadığını anlamak mümkündür. Fakat analizler sürekli yapıldığında henüz u noktaya gelmeden gerekli tedbirlerin alınması sağlanır. Kontrol periyotları makine üreticisi firmaların yağ değişimi için önerdi zamanlardır.

4. Depolama bakım veya kışlık bakım:
Uzun süre iş verilmeyecek makinelerin stok veya park alanlarında çalışmadan bekletilmeleri gerektiğinde yapılacak bakımdır. Bakım işlemleri şunlardır;

1. Makine yıkanıp, temizlenip.
2. Lastik tekerlekli makine takoza alınır.
3. Akü sökülür, servise alınır.
4. Yakıt deposu boşaltılır.
5. Kuru yağlaması yapılır (Greslenir).
6. Açıkta kalan hidrolik sistem silindir rotları kalın yağ ile yağlanır.
7. Motor belli zamanlarda (15 günde) çalıştırılarak makine Ataşmanları boşta hareket ettirilir. Bu sayede keçe, conta, ring gibi metal olmayan sızdırmazlık elemanlarının uzun süre yağsız kalıp kurumaları ve çatlamaları önlenir.

 

 

B- KALDIRMA, KAZIMA VE YÜKLEME İŞ MAKİNELERİNİN ARIZA BELİRTİLERİ, OPERATÖR TARAFINDAN GİDERİLEBİLECEK KÜÇÜK ONARIMLAR

 

1- Marş Sisteminin Arızaları:
Marş Motoru, motoru döndüremiyorsa; bunun sebepleri şunlardır:

  • Akü kabloları gevşek veya paslanmıştır.
  • Akü boşalmış olabilir.
  • Selenoid, kontak anahtarı veya elektrik bağlantıları arızalı olabilir.
  • Marş motoru arızalı olabilir.
  • Motorun iç aksamında sıkışma var.

2- Şarj Sisteminin Arızaları:

a-) Alternatör Şarj Yapmıyor veya Şarj Akımı Düşük ise:

= V kayışı kaydırıyor olabilir.   = Diyotlar arızalı olabilir.        = Regülatör arızalı olabilir.
= Rotor sargısı kopuk olabilir.  = Kömürler arızalı olabilir.
= Devrede gevşek veya kopuk kablo bağlantısı var.

b-) Alternatör Ses Yapıyorsa:

= V kayış ayarı bozuk veya aşınmış.     = Tahrik kasnağı gevşek.          = Yataklar aşınmış.
= Diyotlarda kısa devre var.

c-) Aşırı Şarj Akımı Oluyor ise:

= Alternatör veya regülatör bağlantıları gevşek olabilir.                        = Regülatör arızalı olabilir.

3- Motor Arızaları:

a-) Marş Bastığı Halde Motor Çalışmıyorsa:
= Yakıt deposu boştur.               = Yakıt sisteminde hava var.                   =Yakıt filtresi tıkalı veya kirlidir.
= Yakıta su karışmıştır.              = Yakıt transfer pompası arızalıdır.         = Isıtma bujisi arızalıdır.
= Enjektörler arızalıdır.             = Kompresyon düşüktür.
b-) Motor Düzgün Çalışmıyor ise:
= Yüksek basınç yakıt borularında hava vardır.            = Yakıtın kalitesi düşüktür.
= Hava filtresi tıkalıdır.                                                  = Motor ısısı çok düşüktür.
= Enjektörler arızalıdır.                                                 = Rölanti devri düşüktür.

c-) Motorda Güç Kaybı Varsa:
= Yakıt borularında hava vardır.                           = Yakıt pompası zaman ayarı bozuktur.
= Yakıt filtresi tıkalı veya kirlidir.                          = Regülatörün ayarı çok düşüktür.
= Hava filtresi kirlidir.                                           = Motor segmanları aşınmıştır.
= Yakıtın kalitesi düşüktür.                                    = Supaplar ayarsızdır.
= Enjektör memeleri arızalıdır.

d-) Egzozdan Aşırı Duman Çıkıyorsa:
= Beyaz duman, ateşleme zaman ayarının bozuk olması,
= Mavi duman, motorun yağ yaktığını,                           = Siyah duman, aşırı yakıt sarfiyatını gösterir.

e-) Motor Aşırı Isınıyorsa:
= Soğutma su seviyesi düşüktür.                        = Radyatör kapağı arızalıdır.    
= Vantilatör kayışı gevşek veya kopmuştur.       = Yakıt pompası zamanlama yarı bozuktur.
= Egzoz borusu tıkalıdır.           .                        = Radyatör veya motor yüzeyi kirlidir.
= Motor aşırı yüklüdür                                        = Termostat arızalıdır.

f-) Motor Yağ Basıncı Düşük ise:
= Yağ çok incelmiştir.                                        = Yağ pompası emiş süzgeci kapalıdır.
= Karterdeki yağ seviyesi düşüktür.                   = Yağ basınç ayar valfi arızalıdır.
= Motor aşınmıştır.                                             = Yağ pompası aşınmıştır.

g-) Motorda Titreşim varsa:
= Motor bağlantı kulakları gevşemiş veya aşınmıştır.
= Krank kasnağı veya titreşim damperi gevşek veya aşınmıştır.
= Motorda tekleme vardır.

h-) Motorda Aşıntı Erken Oluyorsa:
= Hava filtresi yırtık veya hava emişinde kaçak vardır.                 = Yağın içine yakıt karışıyordur.
= Yağlama yağı kirlidir.                                                                 = Yağın içine su karışıyordur.

 

 

I-) Motor Aniden Duruyorsa:
= Yakıt deposu boştur.                                     = Yakıt deposu havalandırması tıkalıdır.
= Yakıt borusu tıkalıdır.                                    = Motorda mekanik arıza vardır.

4- Hidrolik Şanzımanların Arızaları:

 

a-) Viteste Olmasına Rağmen Makine Hareket Etmiyorsa:
= Vites kolu bağlantıları ayarsızdır.                   = Motor devri düşüktür.
= Şanzıman yağı basıncı düşüktür.

b-) Şanzımanda Hararet varsa:
= Şanzıman yağ seviyesi düşüktür.                              = Şanzıman yağ soğutucusu tıkalıdır.
= Makine uzun süre bayılma durumunda çalışıyor.      = Kavrama diskleri aşınmıştır.

c-) Tork Konverter Hararet Yapıyorsa:
= Yağ basıncı düşüktür.                                                = Makine yanlış kullanılıyordur.
= Yağ soğutucusu tıkalıdır.                                           = Frenler sıkıdır.
= Soğutma suyu sıcaklığı yüksektir.                             = Tork Konverter arızalıdır.

5- Hidrostatik Sistemin Arızaları:

a-) Makinede Güç Kaybı varsa:
= Motor normal çalışmıyordur.                                       = Park freni bağlantı ayarı bozuktur.
= Hidrostatik sistemde hava vardır.                                = Hidrostatik sistem yağ basıncı düşüktür.

b-) Makine Her İki Yönde Hareketsiz ise:
= Sistem yağ seviyesi düşüktür.                                     = Sistemde arıza vardır.

c-) Makine Sadece Bir Yönde Çalışmıyorsa:
= Kumanda valfi bağlantısı hatalıdır.                              = Sistemde arıza vardır.

6- Fren Sisteminin Arızaları:

a-) Fren Pedalına Normalden Sert Basılıyorsa:
= Fren pabuçları veya pedalı sıkışıktır.                           = Fren boruları tıkalı veya arızalıdır.
= Fren balataları aşınmıştır.                                            = Fren tekerlek silindirleri korozyonludur.
= Fren merkez silindiri korozyonludur

b-) Frenler Tutukluk Yapıyorsa:
= Fren balatalarında gres yada yağ vardır.                     = Frenler ayarsızdır.
= Fren pabuçları arızalıdır.                                              = Fren tekerlek silindirleri yağ kaçırıyor.
= Kampanalarda anormal aşıntı vardır.

c-) Frenler Darbeli Çalışıyorsa:
= Fren sisteminde hava vardır.

d-) Tekerlekler yalpa Yapıyorsa:
= Bijon somunları gevşektir.                                         = Direksiyon rot bağlantıları gevşektir.
= Akson pimi burç ve yatakları aşınmıştır.

e-) Lastikler Anormal ve Erken Aşınıyorsa:
= Lastikler yağ, gres ile temastadır.                              = Frenler dengesi çalışıyordur.
= Lastik hava basınçları uygun değildir.                        =  Poyra yatakları aşınmış veya gevşektir.

7- Hidrolik Sistemin Arızaları:

Hidrolik sistemde arızanın başlıca nedenleri; gevşek borular, yağ seviyesinin düşük olması, sistemde hava olması ile yağın ve filtrenin kirli olmasıdır.

Arızalardan bazıları boruları değiştirmek, sıkmak veya havasını almak suretiyle giderilir. Ancak pompa, hidrolik motor ve valflerle ilgili onarım ancak teknik servis tarafından yapılabilir.

a-) Hidrolik Yağ Aşırı Isınıyorsa:
= Yağ seviyesi düşüktür.                                              = Sistemde hava  vardır.
= Varsa yağ soğutucusu tıkalıdır.                                = Sistemde dahili kaçak vardır.
= Filtre veya emiş borusu tıkalıdır.                              = Makineye aşırı yükleniliyordur.

b-) Sistem Gürültülü Çalışıyorsa:
= Yağ seviyesi düşüktür.                                              = Filtre veya emiş borusu tıkalıdır.
= Sistemde hava vardır.                                              = Pompa aşınmıştır
= Hortum bağlantılarında sızıntı vardır.

c-) Hidrolik Yağ Köpürüyorsa:
= Yağ seviyesi düşüktür.                  = Sistemde hava vardır.              = Yağ viskozitesi uygun değildir.

 

 

3.2. : İş Makinesi Kullanımında Yakıt Tasarrufu Sağlamaya Yönelik Uygulamalar:

  •  Uygun kalitede ve temiz yakıt kullanılması,
  •  Yakıt ve hava sisteminin ideal yanmayı sağlayacak performansta olması,
  •  Yağ, yakıt sızıntılarının önlenmesi,
  •  Makine bakımlarının zamanında yapılması,
  •  Egzoz sisteminin istenilen koşullarda olması,
  •  Makinenin tırmanmasını azaltan etkenlerin ortadan kaldırılması (Aşınmış lastik ve palet pabuç tırnakları),
  •  Gereksiz yere ve uzun süre makinenin durduğu yerde çalıştırılması,
  •  Motor ve güç aktarma elemanlarının zamanında revize edilmeleri,
  •  Lüzumsuz frenlemeden kaçınılması, ayarsız frenler,
  • Motor ayarlarının ve özellikle yakıt sisteminin iyi durumda olması,
  • İş makinesinin boş deplasmanlarının nakil aracına bindirilerek yapılması,
  • Makinelerin meslek standardında tarif edilen operatör tarafından ve kurallarına uygun kullanılması,
  • İşe uygun kapasitede makine kullanılması,
  • Hava filtresinin tıkalı olması,
  • Lastik hava basınçlarının uygun değerlerde olması,
  • Soğutma sisteminin yeterli soğutmayı sağlayacak performansta olması.

Bu hususlar, aynı zamanda enerji tasarrufu ile çevre ilişkisini de ortaya koymaktadır. Tasarruf edilen enerji aynı zamanda çevrenin daha az kirletilmesi anlamını da taşımaktadır.